అమెరికా పట్ల భారత్ వైఖరిలో మార్పులు ... మోదీ వ్యూహాత్మక మౌనం వెనుక మర్మమేంటి ?

గత కొద్ది కాలంగా భారత్, అమెరికా సంబంధాలు ఒడిదుడుకులకు గురవుతున్నాయి. ఒకప్పుడు "ప్రపంచంలోనే అత్యంత కీలకమైన భాగస్వామ్యం" అని చెప్పుకున్న ఈ రెండు దేశాల మధ్య ప్రస్తుతం విధానపరమైన విభేదాలు, వాణిజ్య యుద్ధం తీవ్రమవుతున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో, అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ భారత్ పట్ల అనుసరిస్తున్న విధానాలపై భారత ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ తీవ్ర అసంతృప్తితో ఉన్నారని, ట్రంప్ ఫోన్ కాల్స్ ను కూడా నిరాకరించారని జర్మనీకి చెందిన ప్రముఖ వార్తా పత్రిక కథనం ప్రచురించింది. ఈ కథనం భారతీయ మీడియాలో విస్తృతంగా చర్చనీయాంశమైంది.

ట్రంప్ పట్ల మోదీ వ్యూహాత్మక మౌనం

జర్మన్ వార్తాపత్రిక "ఫ్రాంక్‌ ఫర్టర్ ఆల్గేమైన్ జైతుంగ్" మరియు జపాన్ వార్తాపత్రిక "నిక్కీ ఆసియా" ప్రచురించిన కథనాల ప్రకారం, అమెరికా విధించిన భారీ సుంకాల (టారిఫ్) విషయంలో చర్చల కోసం అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ భారత ప్రధానికి పలు మార్లు ఫోన్ చేసినా, మోదీ అందుబాటులోకి రాలేదు. అయితే, ఈ కథనాల ప్రకారం, మోదీ ఈ కాల్స్‌ను నిరాకరించడం వెనుక కొన్ని ప్రధాన కారణాలు ఉన్నాయని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.

వాణిజ్య వివాదంపై ఆగ్రహం

అమెరికా ఏకపక్షంగా భారత్‌పై 25% నుండి 50% వరకు సుంకాలు విధించింది. ముఖ్యంగా రష్యా నుండి చౌకగా ముడి చమురు కొనుగోలు చేస్తున్నందుకు అమెరికా ఈ చర్యలకు పాల్పడింది. ఇది భారత్ ఆర్థిక ప్రయోజనాలకు విఘాతం కలిగించడమే కాకుండా, వాణిజ్య సంబంధాలపై ఒత్తిడి పెంచుతోంది. ఈ నేపథ్యంలో మోదీ ఆగ్రహంతో వుండొచ్చని అంటున్నారు.

ట్రంప్ ప్రకటనలపై అసంతృప్తి

భారత్- పాకిస్థాన్ మధ్య కాల్పుల విరమణ ఒప్పందాన్ని తానే మధ్యవర్తిత్వం చేసి సాధించానని ట్రంప్ పదే పదే ప్రకటించడంపై భారత్ తీవ్ర వ్యతిరేకత వ్యక్తం చేసింది. పాకిస్థాన్ పదే పదే అభ్యర్థించడం వల్లే ఈ ఒప్పందం కుదిరిందని భారత్ స్పష్టం చేసినా, ట్రంప్ తన వ్యాఖ్యలను వెనక్కి తీసుకో లేదు. ట్రంప్ తన రాజకీయ లబ్ధి కోసం వాస్తవాలను వక్రీకరిస్తున్నారనే అభిప్రాయం భారత్ లో వుంది. భవిష్యత్తులో కూడా ఫోన్ సంభాషణలను ట్రంప్ తప్పుగా ప్రచారం చేసే అవకాశం ఉందని భావించి, మోదీ ఈ కాల్స్‌ను నిరాకరించారనేది ఒక అభిప్రాయం.

భారత్ వైఖరిలో వ్యూహాత్మక మార్పులు కనిపిస్తున్నాయి. అమెరికాతో సంబంధాలు ఒడిదుడుకులకు గురవుతున్న నేపథ్యంలో, భారత్ తన విదేశాంగ విధానాన్ని మరింత జాగ్రత్తగా, సమతుల్యంగా మలుచుకుంటోందని ఇటీవల పరిణామాలను బట్టి స్పష్టమవుతోంది.

రష్యాకు దగ్గరవడం

అమెరికా ఒత్తిళ్లను అధిగమించేందుకు భారత్ రష్యాకు మరింత దగ్గరవుతోంది. రష్యా అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ పుతిన్ కూడా త్వరలో భారత్‌లో పర్యటించే అవకాశముంది. రష్యా- భారత్ మధ్య సైనిక, ఆర్థిక, సాంస్కృతిక సహకారం బలోపేతం చేసుకోవడంపై ఇప్పటికే చర్చలు జరుగుతున్నాయి. రష్యా నుంచి ఇంధన కొనుగోళ్లను భారత్ పెంచడం కూడా ఈ వ్యూహాత్మక మార్పులో భాగమే. రష్యా భారత్ కు తన మార్కెట్ లను తెరుస్తామని, ఎగుమతులకు సహకారం అందిస్తామని భరోసా ఇచ్చింది.

చైనాతో సత్సంబంధాలు

సరిహద్దు వివాదాలు ఉన్నప్పటికీ, భారత్ చైనాతో సంబంధాలను మెరుగుపరుచుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తోంది. భారత్ విదేశాంగ మంత్రి జైశంకర్ ఇటీవల చైనా విదేశాంగ మంత్రితో భేటీ అయ్యారు. ఇరు దేశాలు "పరస్పర గౌరవం, పరస్పర ప్రయోజనాల" ఆధారంగా సంబంధాలను ముందుకు తీసుకెళ్లాలని భారత్ సూచించింది. ట్రంప్ అనుసరిస్తున్న ఒంటెద్దు పోకడలకు ప్రతిగా ఆసియాలో చైనా, భారత్‌లు తమ మధ్య విభేదాలను తగ్గించుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నాయని నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు.

అమెరికా పట్ల భారత ప్రధాని మోదీ అనుసరిస్తున్న వ్యూహాత్మక మౌనం కేవలం తాత్కాలిక అసంతృప్తి మాత్రమే కాదని, ఇది భారత్ యొక్క విస్తృత విదేశాంగ విధానంలో ఒక భాగమని చెప్పవచ్చు. అమెరికా ఒత్తిడికి లొంగకుండా, భారత్ తన జాతీయ ప్రయోజనాలను కాపాడుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తోంది. అమెరికా ఏకపక్ష వాణిజ్య విధానాలు, అంతర్జాతీయ వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకునే వైఖరి భారత్ కు ఆందోళన కలిగించాయి. ఈ నేపథ్యంలో, రష్యా, చైనా వంటి దేశాలతో సంబంధాలను బలోపేతం చేసుకుంటూ, భారత్ ఒక బహుళ-ధృవ ప్రపంచంలో తన పాత్రను మరింత చాటుకునే ప్రయత్నం చేస్తోంది. అయితే, ఈ భౌగోళిక రాజకీయ పరిణామాలు భవిష్యత్తులో భారత్, అమెరికా సంబంధాలను ఏ దిశగా తీసుకెళ్తాయో వేచి చూడాలి.