మిగ్-21 యుద్ధ విమానాలకు వీడ్కోలు ... భారత వైమానిక దళ చరిత్రలో ముగుస్తున్న ఒక శకం

భారత వైమానిక దళానికి ఆరు దశాబ్దాలకు పైగా నిరంతరాయంగా సేవలందించిన ఐకానిక్ మిగ్-21 యుద్ధ విమానాలు సెప్టెంబర్ 19న అధికారికంగా రిటైర్ కానున్నాయి. ఈ చారిత్రాత్మక ఘట్టానికి గుర్తుగా చండీగఢ్ ఎయిర్‌ బేస్‌లో ఘనంగా వీడ్కోలు కార్యక్రమం నిర్వహించనున్నారు. ఈ కార్యక్రమంలో 'ప్యాంథర్స్' అని పిలువబడే IAF యొక్క 23వ స్క్వాడ్రన్‌కు చెందిన మిగ్-21 విమానాలు శాశ్వతంగా రద్దవుతాయి. 1963లో భారత వైమానిక దళంలోకి ప్రవేశించిన మిగ్-21, భారతదేశపు మొదటి సూపర్ సోనిక్ యుద్ధ విమానంగా చరిత్రలో నిలిచింది.1965, 1971లో జరిగిన ఇండో-పాక్ యుద్ధాలు, 1999లో కార్గిల్ యుద్ధం, 2019లో  బాలాకోట్ వైమానిక దాడులతో సహా దాదాపు అన్ని ప్రధాన సైనిక కార్యకలాపాల్లో ఈ విమానం కీలక పాత్ర పోషించింది. భారత వైమానిక దళానికి చాలా కాలం పాటు వెన్నెముకగా నిలిచిన మిగ్-21, ఎంతో మంది భారతీయ ఫైటర్ పైలట్ల కెరీర్‌ను ప్రభావితం చేసింది.

తరచూ ప్రమాదాలకు గురైన మిగ్ 21

అయితే, ఇటీవల కాలంలో ఈ విమానం తరచుగా ప్రమాదాలకు గురై, 'ఎగిరే శవపేటిక' అనే పేరును సంపాదించుకుంది. పాత బడిన సాంకేతికత, నిర్వహణ సవాళ్లు, విడిభాగాల లభ్యతలో సమస్యలు ఈ ప్రమాదాలకు ప్రధాన కారణాలుగా గుర్తించారు. ఈ నేపథ్యంలో, భారత వైమానిక దళం ఆధునీకరణ దిశగా అడుగులు వేస్తూ, మిగ్-21 స్థానంలో స్వదేశీ పరిజ్ఞానంతో తయారైన తేజస్ మార్క్1A యుద్ధ విమానాలను ప్రవేశపెట్టాలని నిర్ణయించింది. తేజస్ విమానాల డెలివరీలో జాప్యం కారణంగా మిగ్-21లను వైమానిక దళం అనుకున్న దాని కంటే ఎక్కువ కాలం సర్వీసులో ఉంచాల్సి వచ్చింది. ప్రస్తుతం, IAF వద్ద 29 ఫైటర్ స్క్వాడ్రన్‌లు మాత్రమే ఉన్నాయి, ఇది ఆమోదించిన 42 స్క్వాడ్రన్‌ల సంఖ్య కంటే చాలా తక్కువ. మిగ్-21ల ఉపసంహరణతో ఈ సంఖ్య మరింత తగ్గుతుంది, ఇది స్వల్పకాలికంగా భారత వైమానిక దళం యొక్క పోరాట సామర్థ్యంపై ప్రభావం చూపుతుంది. ఈ వీడ్కోలు కార్యక్రమానికి వైమానిక దళ సీనియర్ అధికారులు, మిగ్-21లను నడిపిన మాజీ పైలట్లు, పలువురు ప్రముఖులు హాజరు కానున్నారు. మిగ్-21 వైమానిక దళ చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన అధ్యాయానికి ముగింపు పలుకుతున్నప్పటికీ, దాని వారసత్వం భారత వైమానిక శక్తికి ఎప్పటికీ గుర్తుండి పోతుంది. తేజస్, రఫేల్ వంటి నవీన యుద్ధ విమానాలతో భారత వైమానిక దళం భవిష్యత్తు సవాళ్లకు సిద్ధమవుతోంది.